Faset eklem sendromu: Belirtileri ve tedavisi

Faset eklem, omurga kemiklerinin yan yana yerleştiği ve omurgayı birbirine bağlayan, hareket imkânı sağlayan eklem yapısıdır. Faset eklem sendromu, bu eklemdeki ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açan bir durumdur ve toplumda oldukça yaygındır. Omurga, toplamda 33 omur kemiğinden oluşur ve bunların 24’ü hareketlidir. Her iki omur kemiği arasında bulunan eklem faset eklem olarak adlandırılır. Her omurun arkasında bir çift faset eklem vardır. Bu eklem yapıları, omurga kemiklerini birbirine bağlar, omurgaya destek sağlar ve farklı hareketler yapılmasına olanak tanır. Faset eklem şekli, omurganın hareket kabiliyetini de belirler. Örneğin, bel omurlarındaki faset eklemler, omurganın öne doğru fazla eğilmesini, dönmesini ve omurların üst üste kaymasını engeller.

Faset eklem dejenerasyonu nedir?

Faset eklem dejenerasyonu, faset eklem yüzeylerinin kıkırdak tabakasının hasar görmesi veya aşınması durumudur. Faset eklem yüzeyleri, kıkırdak tabakasıyla kaplıdır ve bu sayede omurlar arasındaki hareketin kolay ve akıcı olmasını sağlar. Ancak çeşitli faktörler nedeniyle bu kıkırdak tabakası hasar görebilir veya aşınabilir. Yaşlanma, aşırı kullanım, fiziksel travmalar, romatizma veya ameliyat gibi etkenler, faset eklem kıkırdaklarında dejenerasyona yol açabilir.

Faset eklem dejenerasyonu ilerledikçe, yani kıkırdak tabakası yıprandıkça, eklem fonksiyonları bozulabilir. Kıkırdak aşındığında, kemikler birbirine sürtünmeye başlar ve sonuç olarak ağrı meydana gelebilir.

Faset eklem sendromu nedir?

Faset eklem sendromu, faset eklem yüzeylerinde oluşan dejenerasyon sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Halk arasında “kireçlenme” olarak da bilinen faset eklem artriti, faset eklem sendromunun bir şeklidir. Faset eklem sendromu, bel ağrılarının nedenlerinden biridir ve çeşitli faktörler tarafından tetiklenebilir.

Yaşlılık, obezite, hareketsiz yaşam tarzı, sigara kullanımı, trafik kazaları, düşmeler, spor yaralanmaları ve omurgayı zorlayıcı tekrarlayıcı hareketler, faset eklem sendromunun gelişme riskini artırabilir. Bu faktörler, faset eklem yüzeylerinde dejenerasyona yol açabilir ve sonuç olarak bel ağrılarına neden olabilir.

Faset eklem sendromu belirtileri: Ne belirti gösterir?

Faset eklem sendromunun belirtileri, hangi faset eklemde ne kadar şiddetli etkilenme olduğuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Dejenerasyon oluştuğunda her zaman ağrı meydana gelmeyebilir ve bazı kişiler ciddi dejenerasyona rağmen ağrı yaşamazlar. Genellikle semptomları tetikleyen bir olay ağrıyı başlatır.

Faset eklem sendromunun yaygın belirtileri şunlardır:

• Genellikle bel bölgesinde, doğrudan omurganın üzerinde ağrı hissi.
• Etkilenen eklemde dokunma ile hassasiyet ve ağrı.
• Etkilenen eklemde geriye veya yana doğru bükülme hareketlerinde zorlanma ve ağrı.
• Ayakta durmakla veya uzun süre hareketsiz kalmakla ağrının artması; oturmak, öne eğilmek veya pozisyon değiştirmekle hafiflemesi.
• Boyun omurlarındaki faset eklemler etkilendiğinde ağrı enseye, başa ve omuzlara; bel omurlarındaki faset eklemler etkilendiğinde ağrı kalçaya ve bacaklara yayılabilir.

Her durumda, belirtiler ve şiddeti kişiden kişiye değişebilir ve tedavi yaklaşımı bireyseldir.

Faset eklem sendromu tedavisi: Nasıl yapılır?

Faset eklem sendromunun neden olduğu ağrı ve kısıtlılığı yönetmek mümkündür. Egzersiz, yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavileri, enjeksiyonlar ve ameliyat gibi çeşitli yöntemlerle faset eklem sendromu yaşayan kişilerin yaşam kalitesi artırılabilir.

Faset eklem sendromu için önerilen bazı tedavi yöntemleri şunlardır:

• Kilo kontrolü: Kilo vermek, faset eklemlere binen yükü azaltır ve ağrıyı hafifletebilir.
• Doğru duruş pozisyonunu öğrenme ve koruma.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Uzun süre ayakta kalmaktan veya hareketsiz durmaktan kaçınmak için düzenlemeler yapılabilir.
• Fiziksel terapi ve egzersiz programları: Fizyoterapistler tarafından önerilen özel egzersizler ve hareketler, faset eklem sendromunun yönetimine yardımcı olabilir.
• Ağrı yönetimi: Doktorunuzun önerdiği ağrı kesiciler veya anti-inflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
• Enjeksiyonlar: Steroid veya anestezik ilaçların enjekte edilmesi, ağrıyı geçici olarak hafifletebilir.
• Cerrahi müdahale: Diğer tedavi seçeneklerinin etkisiz olduğu durumlarda, faset eklem cerrahisi düşünülebilir.

Her hasta farklıdır, bu nedenle tedavi yaklaşımı her zaman bireysel olarak belirlenmelidir. Tedavi seçenekleri konusunda doktorunuza danışmak önemlidir.

Faset eklem sendromu fizik tedavisi nasıldır?

Faset eklem sendromu için fizik tedavi, semptomları yönetmek, ağrıyı azaltmak, esnekliği artırmak ve dayanıklılığı geliştirmek amacıyla uygulanan bir tedavi yöntemidir. Fizik tedavi genellikle faset eklem sendromunun yönetiminde önemli bir rol oynar ve şu şekilde olabilir:

• Değerlendirme ve tanı: Fizyoterapist, hastanın semptomlarını ve hareket kısıtlılıklarını değerlendirir ve faset eklem sendromunu teşhis eder. Bu değerlendirme, hastanın ağrı seviyesini, hareket aralığını ve fonksiyonel kapasitesini değerlendirmeyi içerebilir.
• Özel egzersiz programları: Fizyoterapistler, hastanın ihtiyaçlarına ve semptomlarına göre özel egzersiz programları tasarlar. Bu egzersizler, omurga stabilizasyonunu artırmak, esnekliği artırmak, kas kuvvetini ve dayanıklılığını geliştirmek için tasarlanmıştır.
• Manuel terapi: Fizyoterapistler, manuel terapi teknikleri kullanarak omurga ve çevresindeki dokuları manipüle edebilirler. Bu, kas gerginliğini azaltabilir, eklem hareket açıklığını artırabilir ve ağrıyı hafifletebilir.
• Sıcak ve soğuk tedaviler: Sıcak ve soğuk terapiler, ağrıyı ve inflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilir. Sıcak uygulamalar, kas gerginliğini azaltırken, soğuk uygulamalar ise inflamasyonu kontrol altına alabilir.
• Hidroterapi: Su terapisi, özellikle yük taşıyan eklemlerin üzerindeki stresi azaltmak için etkili olabilir. Yüzme veya su aerobikleri gibi aktiviteler, eklem hareketliliğini artırabilir ve kasları güçlendirebilir.
• Duruş ve hareket eğitimi: Fizyoterapistler, hastalara doğru duruş pozisyonlarını ve omurgayı koruma tekniklerini öğretebilirler. Bu, günlük yaşam aktiviteleri sırasında belirtilerin azalmasına ve gelecekteki sorunların önlenmesine yardımcı olabilir.

Fizik tedavi programı, hastanın semptomlarına, genel sağlık durumuna ve tedaviye yanıtına bağlı olarak bireysel olarak ayarlanmalıdır. Tedaviye düzenli olarak katılım, başarılı sonuçlar elde etmek için önemlidir.

Faset eklem sendromuna evde ne iyi gelir? 

Faset eklem sendromunun semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek birkaç evde uygulanabilecek yöntem şunlardır:

• Dinlenme ve aktivite değişiklikleri: Aşırı aktiviteden kaçınmak ve ağrıya neden olan hareketleri sınırlamak önemlidir. Belirtiler kötüleşirse dinlenmek ve aktivite düzeyini azaltmak faydalı olabilir.
• Sıcak ve soğuk tedaviler: Etkilenen bölgeye sıcak veya soğuk uygulamak ağrıyı hafifletebilir. Sıcak kompres veya sıcak duş, kasları gevşetebilir ve kan akışını artırabilir. Soğuk paketler ise inflamasyonu azaltabilir.
• Doğru duruş ve hareketler: Doğru duruş pozisyonlarını korumak ve ağrıyı artırabilecek hareketlerden kaçınmak önemlidir. Örneğin, ağır yükleri kaldırmaktan kaçınmak veya düzgün bir şekilde kaldırmak, bel bölgesine zarar verme riskini azaltabilir.
• Egzersiz: Bel bölgesini güçlendiren ve esnekliğini artıran egzersizler faset eklem sendromu semptomlarını yönetmede yardımcı olabilir. Fizyoterapist veya egzersiz uzmanı tarafından önerilen belirli egzersiz programları faydalı olabilir.
• Kilo kontrolü: Fazla kilolar, faset eklem sendromu semptomlarını kötüleştirebilir. Sağlıklı bir kiloya ulaşmak veya kilo kontrolü sağlamak, bel bölgesine binen stresi azaltabilir.
• Yoga ve pilates gibi düşük etkili egzersizler: Bel esnekliğini ve gücünü artırmak için yoga veya pilates gibi düşük etkili egzersiz programları faydalı olabilir. Ancak, hareketlerin doğru bir şekilde yapılması önemlidir ve uzman gözetiminde yapılması önerilir.
• Stres yönetimi: Stres, kas gerginliğini artırabilir ve ağrıyı şiddetlendirebilir. Stres yönetimi teknikleri, rahatlama egzersizleri veya meditasyon gibi yöntemler, stresin azaltılmasına ve belirtilerin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.

Her durumda, belirtilerin şiddeti ve süresi kişiden kişiye değişebilir. Şiddetli veya uzun süreli ağrılar için bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.