Çölyak hastalığı, son yıllarda isminden sıkça söz ettiren otoimmün bir hastalıktır. Dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen bu kronik hastalık, gluten proteine karşı bağışıklık sisteminin anormal bir tepki vermesi sonucu ortaya çıkar.
Gluten; bazı yulaf türleri ile arpa, buğday ve çavdarda bulunan bir protein türüdür. Çölyak hastalığı, gluten içeren gıdalar tüketildiğinde ince bağırsakta hasara yol açarak bu besin maddelerinin emilimini engeller.
Çölyak hastalığı belirtileri oldukça fazladır ve bu belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı kişilerde bu hastalık belirgin semptomlar göstermeden tesadüfen ortaya çıkabilirken bazı kişilerde şiddetli belirtiler ile kendini belli edebilir. Çölyak hastalığının belirtileri genel anlamda sindirim sistemiyle ilişkili olsa bile vücudun diğer sistemlerini etkileyen belirtilerle de hastalığın seyrettiği bilinmektedir.
Çölyak hastalığının teşhisi, çeşitli tıbbi testler ve incelemelerle konur. Bu hastalığın semptomlarının çeşitli olması ve bu semptomların kişiden kişiye değişkenlik göstermesi hastalığın teşhisi için bir dizi tetkiki zorunlu kılmaktadır.
Çölyak hastalığının bilinen tek tedavisi, ömür boyu glutensiz bir diyet uygulamaktır. Gluten içeren tüm gıdaların diyetten çıkarılması, bağırsaklardaki hasarın iyileşmesini sağlar ve semptomları hafifletir. Glutensiz diyete dikkat edilmediğinde ise hastalık, bağırsakta kalıcı hasarlara ve ciddi sağlık sorunlarına sebebiyet verebilir.
Glutensiz diyet; buğday, arpa, çavdar ve gluten içeren tüm gıdalardan tamamen kaçınmayı gerektirir. Bu gıdalar arasında ekmek, makarna, unlu mamuller ve bazı hazır gıdalar da yer alır. Ayrıca bazı ilaçlar ve kozmetik ürünlerin de gluten içerdiği bilindiğinden bu ürünlerin kullanımına da dikkat edilmelidir. Çölyak hastaları gluten içeren gıdalara alternatif olarak mısır, pirinç, patates, kinoa, karabuğday ve amarant gibi tahılları tüketebilirler.
Çölyak hastaları, diyetlerini sıkı bir şekilde takip etmelidirler. Bu süreçte bir diyetisyenden destek almak ise son derece önemlidir. Glutensiz diyete başlandıktan sonra semptomlar kısa süre içerisinde iyileşmeye başlar. Ancak, semptomlar hafiflese bile hastalar diyet polikliniği ziyaretlerini ihmal etmemelidir. Çünkü bağırsak hasarının iyileşmesi uzun bir süreye ihtiyaç duyar ve sürecin uzman diyetisyenlerce yakından izlenmesi hastalığın seyri noktasında oldukça önemlidir. Ayrıca çölyak hastaları, hastalık nedeniyle vitamin ve mineral eksiklikleri de yaşayabileceğinden özellikle demir, kalsiyum, D vitamini ve B12 vitamini değerlerinizin takibinde olduğunuz diyet polikliniği tarafından düzenli olarak değerlendirilmesi faydalı olacaktır.
