Anevrizmal kisti nedir? Tedavi yöntemleri nelerdir?

Kalça, omuz ve diz bölgelerinde sıkça rastlanan anevrizmal kemik kisti, genellikle 5-15 yaş arasındaki erkek çocuklarda görülen, zararsız bir kemik tümörüdür. Bu tür tümörler, kanser değil, iyi huylu ya da diğer bir deyişle selim tümörlerdir. Ancak, anevrizmal kemik kisti ağrıya neden olabilir ve kemiği incelterek kırıklara yol açabilir.

Özellikle erkek çocuklarda daha sık karşılaşılan bu durum, genellikle hareketlilikleri nedeniyle oluşabilecek travmatik etkenlerle ilişkilendirilebilir. Anevrizmal kemik kisti, vücutta en sık kalça, omuz ve diz bölgelerinde ortaya çıkar. Bu tür tümörlerin neden ortaya çıktığı, nasıl geliştiği ve niçin meydana geldiği konusunda kesin bilgiler henüz bilinmemektedir.

Anevrizmal kemik kistinin tedavisi, oluşturduğu hasara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tekrarlama eğiliminde olan bu tür tümörler, uzman doktorlar tarafından takip edilmeli ve gerekirse tedavi planı oluşturulmalıdır. Bu durum, hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve tümörün yerine bağlı olarak belirlenir.

Anevrizmal kemik kisti oluşumunu etkileyen faktörler nelerdir?

Anevrizmal kemik kisti oluşumunun kesin sebepleri henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Bu tür kistler genellikle belirgin şikayetlere yol açmaz ve ağrı genellikle hafif seyir gösterir, zaman içinde artabilir. Mekanik sorunlar nedeniyle kırıklar oluşmadıkça belirgin şikayetler ortaya çıkmayabilir. Bazı durumlarda, başka şikayetlere bağlı olarak çekilen röntgenlerde tesadüfen fark edilebilirler.

Anevrizmal kemik kistlerinin oluşumunda kemik bütünlüğünde incelme ve hafif darbelere maruz kalma rol oynayabilir. Bu durum, kemikte çatlak veya kırık oluşumuna neden olabilir. Ancak, kist genellikle şişlik ve ağrı gibi belirtiler göstermez. Şişlik ve ağrı genellikle daha belirgin hale gelir, özellikle kemikte çatlak veya kırık meydana geldiğinde. Bu nedenle, anevrizmal kemik kisti genellikle belirgin şikayetlere yol açmadan önce genellikle tesadüfen tespit edilebilir.

Anevrizmal kemik kisti belirtileri ve etkileri

Anevrizmal kemik kisti, kendini şu belirtilerle gösterebilir:

• Ağrı: Anevrizmal kemik kistinin en yaygın belirtisi ağrıdır. Kist, zaman içinde kemikte incelme ve zayıflamaya neden olduğundan, genellikle ağrı meydana gelir. Başlangıçta hafif olabilir, ancak kemikteki incelme arttıkça veya kırık oluştuğunda belirginleşebilir. Sürekli bir ağrıya dönüşebilir.
• Kemik incelmesi: Anevrizmal kemik kisti, kemikte incelme ve zayıflamaya sebep olur. Bu durum, kemik bütünlüğünde azalmaya ve kırıklara yol açabilir.
• Hareket kısıtlılığı: Anevrizmal kemik kisti, kemikteki zayıflık nedeniyle hareket kısıtlılığına neden olabilir. Özellikle kırık oluştuğunda, etkilenen bölgedeki hareketler kısıtlanabilir.
• Kırıklar: Anevrizmal kemik kisti, kemikteki zayıflık nedeniyle darbeye bağlı olarak kırıklara neden olabilir. Bu kırıklar genellikle diğer klasik kırıklardan farklı bir tedavi yaklaşımı gerektirebilir.

Anevrizmal kemik kisti belirtileri genellikle zamanla belirginleşir ve tedaviye ihtiyaç duyabilir. Özellikle ağrı şikayetleri yaşanıyorsa veya kemikteki zayıflık belirgin hale geliyorsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.

Anevrizmal kemik kisti nasıl teşhis edilir? 

Anevrizmal kemik kisti teşhisinde, hastanın klinik şikayetleri, yaş, ve şüpheli kemiğin konumu önemli bir rol oynar. İlk aşamada, hastanın yaşadığı belirtiler ve risk faktörleri değerlendirilir. Genellikle direkt röntgen görüntülemelerinde, kemikte incelme veya çapında artma gibi belirtiler fark edilebilir. Ancak, bu belirtiler hastalığın erken evrelerinde belirgin olmayabilir.

Teşhis sürecinde Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) gibi görüntüleme teknikleri kullanılır. MR görüntülemesi, kemikteki hasar, ödem ve kistik görünümü daha detaylı bir şekilde gösterir. Bilgisayarlı Tomografi ise kemik hasarını ve kırıkları daha net bir şekilde incelemeye yardımcı olur.

Teşhis sürecindeki bir diğer önemli aşama ise biyopsidir. Kesin tanı için anevrizmal kemik kisti şüphesi bulunan bölgeden alınan doku örnekleri, histopatolojik inceleme ile değerlendirilir. Bu biyopsi işlemi, hafif sedasyon altında özel iğneler kullanılarak gerçekleştirilir ve tümör dokusunun doğrudan incelenmesine olanak tanır.

Biyopsi sonrasında alınan örnekler, multidisipliner bir tümör konseyinde değerlendirilir. Bu konsey genellikle ortopedi ve travmatoloji, radyoloji, patoloji ve onkoloji uzmanlarından oluşur. Kesin tanı konulduktan sonra, uygun cerrahi tedavi planı oluşturularak hastanın durumuna en uygun tedavi yöntemi belirlenir ve uygulanır.

Anevrizmal kemik kisti nasıl tedavi edilir?

Anevrizmal kemik kisti tedavisi, tümörün konumuna ve kemikte meydana getirdiği hasara bağlı olarak değişebilir. İki ana tedavi yöntemi genellikle kullanılmaktadır:

Cerrahi yöntem:

• Cerrahi müdahale, anevrizmal kemik kistinin tümörün olduğu bölgede sınırlı ve tamamen çıkarılabilir durumdaysa tercih edilir. Ancak, bu yöntemle bile hücresel seviyede tümör hücrelerinin geride kalma riski bulunmaktadır, bu da tekrar tümör oluşma riskini artırabilir.
• Cerrahi sırasında, tümörün bulunduğu bölge çıkarılır ve ardından çıkarılan alan kemik grefti veya özel bir kimyasal alaşım olan kemik çimentosu ile doldurulur.

Sıvı nitrojen tedavisi:

• Anevrizmal kemik kisti tekrar oluşumunu önlemek amacıyla sıvı azot (nitrojen), fenol, alkol gibi kimyasal maddelerin kullanıldığı adjuvan tedavi yöntemleri uygulanabilir.
• Sıvı nitrojen püskürtme yöntemi, kemik içinde gözle görülmeyen tümör hücreleri üzerine sıvı nitrojenin püskürtülerek anlık olarak -180°C’ye kadar düşürülüp tekrar oda sıcaklığına getirilerek tümör hücrelerinin parçalanması sağlanır.
• Tedavinin bir sonraki adımında, tümör hücreleri yok edildikten sonra oluşan boşluk, kemik grefti veya kemik çimentosu kullanılarak doldurulur. Özellikle kemik çimentosu, mekanik dayanıklılığı artırmanın yanı sıra tümör oluşumunu önleme özelliğine de sahiptir.

Küçük kemiklerde ve aşırı kemik harabiyetine neden olan durumlarda, kemik komple çıkarılarak kemik nakli yapılabilir. Bu tedavi seçenekleri, hastanın durumuna ve tümörün özelliklerine bağlı olarak doktorlar tarafından değerlendirilir ve uygun olan tedavi planı belirlenir.

Anevrizmal kemik kisti kanser midir?

Anevrizmal kemik kisti kanser değildir. Tümör kelimesi genellikle kanserle ilişkilendirilse de, anevrizmal kemik kisti, kötü huylu (malign) bir kemik kanseri türü değildir. Bu tür kistler iyi huylu (selim) kabul edilir, yani hayati risk taşımazlar. Ancak, anevrizmal kemik kisti oluştuğu kemikte tekrar oluşmaya eğilim gösterebilir. Genellikle lokalize ve sınırlı bir alanı etkileyen bu tür kistler, tedavi edilmezse kemikte incelme ve kırıklara neden olabilir.

Anevrizmal kemik kisti ölüme neden olur mu?

Anevrizmal kemik kisti kendisi başlı başına ölümcül bir durum değildir. Genellikle iyi huylu (selim) bir kemik tümörüdür ve doğrudan ölüme neden olmaz. Ancak, nadir durumlarda, anevrizmal kemik kisti özellikle leğen kemiği ve kalça kemikleri etrafında büyüyebilir.

Bu durumda, tümörün çok büyümesi, tedavinin geç başlaması veya cerrahi olarak çıkarılamayacak kadar ileri aşamalarda olması gibi faktörler, tümörün yayıldığı organlarda sorunlara neden olabilir ve hayati risk taşıyabilir. Ancak, bu durumlar genellikle nadir görülen istisnai durumları temsil eder.

Genel olarak, anevrizmal kemik kisti tanısı konulduğunda ve uygun tedavi planı belirlendiğinde, ölümcül bir durum oluşturma potansiyeli düşüktür. Tedavinin erken aşamada başlatılması ve düzenli takip, olası komplikasyonları en aza indirgeme açısından önemlidir.

Anevrizmal kemik kisti tekrarlar mı?

Evet, anevrizmal kemik kisti tekrarlama eğilimindedir. Anevrizmal kemik kistleri genellikle iyi huylu (selim) olarak sınıflandırılsa da, lokal agresif bir karaktere sahip olmaları nedeniyle tekrarlama riski bulunmaktadır. Tekrarlama riski, tümörün bulunduğu kemikteki yayılımın büyüklüğüne, yapılan cerrahi müdahalenin başarısına ve tedavi yöntemine bağlı olarak değişebilir.

Anevrizmal kemik kisti tedavi edilmezse ortaya çıkabilecek sonuçlar nelerdir?

Anevrizmal kemik kisti tedavi edilmezse veya geç fark edilirse, bulunduğu kemiği tamamen eritebilir ve çevre yumuşak dokulara yayılarak tedavisi zorlaşabilir. Anevrizmal kemik kisti, genellikle iyi huylu lokal agresif bir kemik tümörü olarak kabul edilir. Ancak, bu tür tümörlerin ilerleyişi, kemikteki zayıflamaya ve incelmeye yol açabilir.

Geçmişte anevrizmal kemik kistinin tanısı konulmuş ve tedavi edilmemiş durumlar, kemik zayıflığına bağlı olarak kırıkların meydana gelmesine ve fonksiyon kaybına neden olabilir. Ayrıca, tedavi edilmeyen anevrizmal kemik kistleri, çevre dokulara yayılarak tedavi seçeneklerini sınırlayabilir ve cerrahi müdahaleyi daha zor hale getirebilir.