Nazofarenks (Geniz) kanseri nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Nazofarenks yani geniz bölgesinde oluşan kanserler, Türkiye’de en sık görülen kanser türleri arasında yer almaktadır. Bu bölge, burun ve ağız boşluğunu birleştiren geçiş bölgesidir ve endoskop veya ayna yardımıyla görüntülenir.

Çocuklarda sık görülen geniz eti de nazofarenks bölgesinde oluşur. Geniz eti, her çocukta sıklıkla bulunan ve vücudun savunma mekanizması olarak işlev gören lenfoid dokulardır. Ancak erişkinlerde nazofarenkste lenfoid doku oluşumu beklenmez. Eğer erişkin bir kişide nazofarenkste bir lezyon veya kitle bulunursa, mutlaka detaylı bir inceleme yapılmalıdır.

Nazofarenks bölgesinde oluşan kanserlere nazofarenks kanseri denir. Bu kanser türü, iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) tümörler şeklinde ortaya çıkabilir. Tedaviye en hızlı yanıt veren tip 3 nazofarenks kanseri olup, tedavi sonrası tekrarlama riski düşüktür. Tip 1 skuamöz hücreli nazofarenks karsinomu ise tedavi sonrası tekrar edebilir.

Nazofarenks kanserinin 3 tipi vardır:

• Tip 1: Skuamöz hücreli nazofarenks karsinomu (SCC)
• Tip 2: Keratinize olmayan iyi diferansiye nazofarenks karsinomu
• Tip 3: İndiferansiye nazofarenks karsinomu

Ayrıca, lösemi ve lenfoma gibi kanser türleri de nazofarenks bölgesinde sıkça görülebilir. Bu nedenle, şüpheli dokulardan örnek alınarak patolojik inceleme yapılması ve dokunun doğası hakkında bilgi edinilmesi önemlidir. Bu inceleme, dokunun iyi huylu mu yoksa kanser riski taşıyan bir doku mu olduğunu belirlemeye yardımcı olur.

Nazofarenks kanserinin nedenleri

Nazofarenks kanserlerinin oluşumunda birden fazla faktör rol oynayabilir. Bu faktörler arasında çevresel etkenler, genetik yatkınlık ve virüsler önemli rol oynar.

• Çevresel faktörler: Hava kirliliği, kimyasal buharlara maruz kalma gibi çevresel faktörler nazofarenks kanseri riskini artırabilir.
• Genetik yatkınlık: Kişinin ailesinde nazofarenks kanseri öyküsü bulunması, kişinin kendi riskini artırabilir.
• Epstein Barr Virüsü (EBV): EBV, nazofarenks kanseri ile ilişkilendirilmiştir. EBV pozitif olan kişilere düzenli nazofarenks muayenesi yapılması önemlidir.
• Sigara içmek: Sigara içmek, nazofarenks kanseri riskini artırır.
• Beslenme alışkanlıkları: Kötü beslenme alışkanlıkları, tütsülenmiş gıdaların aşırı tüketimi ve odun ateşinde yemek pişirilmesi gibi faktörler nazofarenks kanseri riskini artırabilir.

Nazofarenks kanseri genellikle ergenlik döneminde, ortalama olarak 40-50’li yaşlarda görülür ve erkekleri daha fazla etkiler. Bu nedenle, bu risk faktörlerinden kaçınmak veya riski azaltmak için sağlıklı yaşam tarzı tercih edilmelidir. Düzenli sağlık kontrolleri ve risk altındaki bireylerde erken tanı önemlidir.

Nazofarenks kanserinin belirtileri

Nazofarenks kanserinin belirtileri şunlar olabilir:

• Boyunda kitleler: En yaygın belirtiler arasında boyunda kitleler gelir. Bu kitleler genellikle ağrısızdır ancak fark edilebilir boyutlara ulaşabilirler.
• Tek taraflı orta kulak iltihapları: Erişkinlerde, nazofarenkste oluşan bir kitle östaki borusunu tıkayabilir ve bu da tek taraflı orta kulak iltihaplarına yol açabilir. Bu durum, kulak havalanmasının bozulması nedeniyle ortaya çıkar.
• Burun tıkanıklığı: Nazofarenks kanseri, burun tıkanıklığına neden olabilir. Bu tıkanıklık genellikle tek taraflıdır ve diğer burun deliği serbest kalır.
• Burun kanaması: Nazofarenks kanseri, burun kanamasına da yol açabilir. Bu kanamalar sıklıkla tekrarlayabilir ve durdurulması zor olabilir.
• Geçmeyen orta kulak enfeksiyonu: Tek taraflı orta kulak enfeksiyonları, nazofarenks kanseri belirtisi olabilir ve mutlaka incelenmelidir.
• Kulak uğultusu ve tıkanıklık: Nazofarenks kanseri, kulak uğultusu ve tıkanıklık gibi kulakla ilgili şikayetlere yol açabilir.
• Kranial sinir tutulumu: Bazı durumlarda, nazofarenks kanseri kranial sinirleri etkileyebilir ve bu da görme problemleri ve ağrı gibi semptomlara neden olabilir.

Bu belirtiler nazofarenks kanseri olabileceğini düşündüren semptomlardır ve uzman bir doktora danışılmalıdır. Erken tanı ve tedavi, hastalığın ilerlemesini önleyebilir ve tedavi şansını artırabilir.

Nazofarenks kanserinin tanısı

Nazofarenks kanserinin tanısı genellikle şu adımlarla konur:

• Fizik muayene: Şüpheli bir durumda, nazofarenks bölgesindeki anormalliklerin belirlenmesi için ilk adım fizik muayenedir. Kulak burun boğaz uzmanı, nazofarenks bölgesini endoskop veya ayna yardımıyla inceleyerek potansiyel tümörleri veya diğer anormallikleri tespit eder.
• Görüntüleme testleri: Gerekirse, tomografi (CT taraması), manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya pozitron emisyon tomografisi (PET CT) gibi görüntüleme teknikleri kullanılabilir. Bu testler, tümörün boyutunu, konumunu ve olası yayılımını değerlendirmeye yardımcı olur.
• Biyopsi: Şüpheli bir lezyon tespit edildiğinde, nazofarenks bölgesinden bir biyopsi alınır. Bu işlem, anormal dokunun mikroskop altında incelenmesini sağlar ve kanser hücrelerinin varlığını ve türünü doğrulamak için yapılır. Kesin tanı, biyopsi sonuçlarına dayanır.
• Boyun değerlendirmesi: Nazofarenks kanseri bazen boyunda lenf nodu büyümesine neden olabilir. Bu nedenle, boyun bölgesindeki lenf nodları da incelenir ve olası metastatik yayılımın değerlendirilmesi için ilaçlı tomografi veya PET CT gibi görüntüleme testleri kullanılabilir.

Nazofarenks kanseri tanısının doğrulanması ve tümörün tipinin belirlenmesi, uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesinde kritik öneme sahiptir. Tedavi, tümörün tipine, boyutuna, yayılımına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak cerrahi, radyoterapi, kemoterapi veya bir kombinasyonu olabilir.

Nazofarenks kanserinin tedavisi

Nazofarenks kanserinin tedavisi, tanıda belirlenen tümör tipine, boyutuna, yayılımına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Tedavi genellikle şu yöntemlerden bir veya birkaçının bir kombinasyonunu içerir:

• Radyoterapi: Nazofarenks kanserinin tedavisinde radyoterapi genellikle birincil tedavi seçeneğidir. Yüksek enerjili ışınlar kullanılarak kanser hücrelerinin yok edilmesi amaçlanır. Özellikle Tip 3 İndiferansiye karsinom gibi hızlı yanıt veren türlerde radyoterapi etkili olabilir.
• Kemoterapi: Radyoterapi ile kullanılan kemoterapi, kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını durdurmak için kullanılır. Kemoterapi, radyoterapi ile sinerjik etki gösterebilir ve kanserin tedavisinde daha etkili olabilir.
• Cerrahi müdahale: Bazı durumlarda, nazofarenks tümörleri cerrahi olarak çıkarılabilir. Ancak cerrahi genellikle radyoterapi veya kemoterapi ile birlikte kullanılır ve kanserin yayılmasını kontrol etmek amacıyla yapılır.
• Hedefe yönelik tedaviler: Bazı durumlarda, kanser hücrelerini hedefleyen özel ilaçlar veya immünoterapi gibi yeni tedavi yöntemleri de kullanılabilir.

Nazofarenks kanseri tedavisinde erken tanı ve düzenli takip büyük önem taşır. Erken evrede yakalanıp tedavi edilmezse, kanser ileri evrelere ilerleyebilir ve metastaz yapabilir. Özellikle kafa tabanı ve sinir tutulumları sık görülen komplikasyonlardır.

Hastanın yaş ve cinsiyeti, tedavinin başarısını etkileyen faktörler arasındadır. Özellikle ileri yaş, boyun bölgesinde lenf nodu tutulumları, sinir tutulumları ve Epstein Bar virüsünün neden olmadığı kanser tipleri tedavinin seyrini olumsuz etkileyebilir. Tedavinin başarısı ve hastanın sağkalım oranı, multidisipliner bir yaklaşım ve uzmanlık gerektirir.

Nazofarenks tedavisi ne kadar sürmektedir?

Nazofarenks kanseri tedavisi, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir ve kişinin durumuna göre özelleştirilmiş bir plan gerektirir. Tedavi süresi, tümörün tipine, boyutuna, yayılımına, tedavi yöntemlerine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tedavi genellikle birkaç ay veya birkaç yıl sürebilir. Örneğin:

• Radyoterapi genellikle birkaç hafta boyunca günlük seanslar halinde uygulanır.
• Kemoterapi, birkaç hafta veya aylar sürebilir, bazen tedavi döngüleri arasında dinlenme süreleri de gerekebilir.
• Cerrahi müdahale, tümörün boyutuna ve yayılımına bağlı olarak birkaç saat veya daha uzun sürebilir ve iyileşme süreci de birkaç hafta veya daha uzun sürebilir.
• Takip ve gözlem süresi, tedavinin sona ermesinden sonra da devam eder ve hastanın durumunu izlemek için düzenli doktor ziyaretlerini içerebilir.

Özellikle tedavinin ilk 5 yılı, hastanın sağkalım ve hastalığın nüks etme olasılığı açısından kritik öneme sahiptir. Bu süreçte hastanın düzenli olarak takip edilmesi ve gerekirse ilave tedavilerin planlanması gerekebilir. Her hasta farklı olduğu için, tedavi süresi ve takip planı her bireye özgü olarak belirlenir. Bu nedenle, nazofarenks kanseri tedavisi için tam bir süre belirtmek zordur ve hastanın durumuna bağlı olarak değişebilir.

Nazofarenks kanseri tehlikeli mi?

Nazofarenks kanseri ciddi bir sağlık sorunudur ve tedavi edilmediğinde hayati tehlike oluşturabilir. Nazofarenks, kafa tabanında ve boyunun arka kısmında yer aldığından, kanser bu bölgede yayıldığında çeşitli komplikasyonlara neden olabilir. Kanser ilerledikçe, çevre dokulara ve organlara yayılabilir, sinirleri etkileyebilir ve hatta beyinle ilgili komplikasyonlara yol açabilir.

Nazofarenks kanseri tedavi edilebilir bir hastalıktır ve erken teşhis edildiğinde ve uygun tedavi planı uygulandığında hastalığın kontrol altına alınması mümkündür. Ancak tedavi süreci karmaşık olabilir ve bazen uzun ve zorlayıcı olabilir. Bu nedenle, nazofarenks kanseri ciddi bir durumdur ve tedavi sürecinde doktorunuzun tavsiyelerine ve tedavi planına tam olarak uymak önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, sağkalım şansını artırabilir ve komplikasyon riskini azaltabilir.