Bademcik enfeksiyonu anlamına gelen tonsilit (bademcik iltihabı), bakteri ve virüslerin bulaşmasyla ortaya çıkmaktadır. Bademcikler boğazın her iki tarafında bulunan, boyutları kişiye göre değişebilen ve vücudun savunma sisteminde yer alır. Üç tip vardır ; Tonsilitin akut, subakut ve kronik akut tur.
AKUT TONSİLİT NEDİR?
Tonsilit, bademciklerde oluşan ve epey ağrılı geçen enfeksiyon olarak tarif edilebilir. Bademcik enfeksiyonuna, bakteri ve virüsler sebep olur.
Bademcik enfeksiyonunda yapılan muayede bakteri kaynaklı bir durumdan şüphe duyuluyorsa, streptokok bakterisinin olup olmadığı tespit edilmelidir. Özel Ankara Magnet Hastanesi KBB polikliniklerimizde uzman hekimlerimiz tarafından hastanın öyküsü dinlenir .Hastalık öyküsüne göre gerekli tetkikler Özel Ankara Magnet Hastanesi’nde yapılmaktadır. Beta mikrobu olarak tanımlanan, streptokok cinsi bakteriler bademciklere yerleşerek sürekli tekrarlayan bademcik enfeksiyonuna neden olmaktadırlar. Bademciklerden alınan sürüntüler ile yapılan hızlı testler ve boğaz kültürüyle beta mikrobu olup olmadığı tespit edilir. Yapılan sürüntü testleriyle beraber hastanın kan değerlerine de bakılarak bakteriyel enfeksiyon olup olmadığı tespit edilir. Kan testindeki CRP değeri kandaki enfeksiyon oranını gösterdiği için teşhis için önem arz etmektedir. Yine lökosit ve nötrofil değerlerinin yükselmesi, lenfosit değerlerinin ise azalması bakteriyel enfeksiyon olduğu düşünülerek bakılan değerler dir. Bakterilerin ve virüslerin sebep olduğu bademcik enfeksiyonlarında yapılan testler ve bu test sonuçları doğrultusunda hastanın tedavi planı oluşturulur. Bademcik iltihabında bakteriden kaynaklı enfeksiyonlarda tedavi planına göre antibiyotik tedavisine başlanır.
Viral enfeksiyonlarda ise boğazdan alınan sürüntü ile yapılan hızlı testler ve boğaz kültürü testi negatif değer çıkabilmektedir. Viral enfeksiyonlarda da kan değerlerinde yine CRP ve Lökosit değerleri yüksek çıkabilir aynı zamanda nötrofil değeri düşmeye lenfositler ise artmaya başlamaktadır. Bu değişken değerler enfeksiyonun viral olduğunu gösterir ve tedavi planı bu değerlere göre düzenlenmektedir. Ayrıca Adenovirüs ve CMV gibi virüslerde bademcik enfeksiyonuna sebep olduğu tespit edilmiştir. Viral enfeksiyolarda tedavi ise , sadece hastalığın semptomlarını hafifletmek için destek tedavisi olarak ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar, vitamin ve spreyler kullanılmaktadır.
SUBAKUT TONSİLİT NEDİR?
1 ay ile 3 ay arasında devam eden tonsilitlere (bademcik enfeksiyon) subakut tonsilit adı verilmektedir. Subakut tonsilit’e genelde viral enfeksiyonlar sebep olmaktadır. Yine burada da viral enfeksiyonda olduğu gibi tedavi yolu izlenmektedir.
KRONİK TONSİLİT NEDİR?
Bir kişinin yılda birkaç defadan fazla yani sık sık tonsilit (bademcik enfeksiyonu ) oluyorsa artık kronik hale gelmiş boyuttaysa kronik tonsilit denir. Bademcikler savunma görevini yerine getiremez hale gelir, sağlığa zarar verir. Kronik tonsilitin akut ataklarında tedavide olduğu gibi bakteriyel veya viral kaynaklı oluşuna göre ilaçlar kullanılmaktadır.
Bakteriyel kaynaklı kronik tonsilitde, beta streptokok bakterisinin bademciğe yerleşmesiyle oluşur. Hastalık uykusuzluk, stres, yorgunluk gibi çeşitli sebeplerle bağışıklık sisteminin zayıfladığı zamanlarda ya da hasta soğuğa maruz kaldığında ve ağız florası bozulmaya başladığında bakteri aktifleşmektedir. Yapılan muayene bulguları ve testlere göre bakteriyel kaynaklı bir enfeksiyonsa hastanın genel durumunu rahatlatacak tedavilere ek olarak antibiyotik tedavisiyle ortaya çıkan yakınma ve şikayetler ortadan kaldırılır.
Bademcik enfeksiyonuna çocuklarda daha sık rastlanmaktadır. Çocuklarda yetişkinlere göre daha sık görülmesinin nedeni hijyen kurallarına tam anlamıyla uymamaları, ellerini sık sık ağızlarına götürmeleri neden olmaktadır. 12- 13 yaşlarından sonra akut tonsilit ve kronik tonsilitte görülme sıklığı azalmaktadır. Ayrıca bu bakterinin bademciklere yerleşmesi ve bağışıklık sisteminin düşmesiyle ilişkidir.
TONSİLİTİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Şiddetli boğaz ağrısı,
- Kuruluk ve kaşıntı,
- Ağızda tat kaybı,
- Bademciklerde kızarıklık ve şişme,
- Yüksek ateş,
- İştahsızlık,
- Yutma ve yutkunma zorluğu görülmektedir. Yutma zorluğundan dolayı yeterli besin ve sıvı alımı olmaz. Yeterli sıvı alınamadığı için vücut susuz kalır ve yüksek ateş gözlenir.
- Baş ağrısı
- Halsizlik, yorgunluk, vücutda kırgınlık
- Genel vücut, kas ve eklem ağrıları
- Kötü nefes ve ağız kokusu
TONSİLİT NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Uzman hekimlerce yapılan fizik muayene bulguları ve hasta hikayesi tonsilit tanısının konulmasında genellikle yeterlidir. Muayene sonrası , enfeksiyonun viral mi bakteriyel mi olduğunu anlamak için alınan sürüntü örneklerinden ve yapılan diğer testler belirler. Yapılan testler hızlı streptokok antijen testi ve boğaz kültürüdür. Enfeksiyonun bakteri mi, virüs kaynaklı mı olduğu belirlendikten sonra tedaviye bu doğrultuda yön verilmektedir. Özel Ankara Magnet Hastanesi ‘nde alanında uzman hekimlerimizin muayene sonrası istediği gerekli tetkiklerin yapılması için hastanemiz tüm donanıma sahiptir.
TONSİLİT TEDAVİSİ NASILDIR?
Akut bademcik enfeksiyonlarında iyileşme evresi 1 hafta- 10 gün civarında sürmektedir. İlaç tedavisine başlanmasının ardından 3-4 gün yine ateş ve ağrı görülmektedir.
Bakteriyel enfeksiyon tedavilerinde antibiyotikler, ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçla verilmekte. Bunların yanısıra boğazı rahatlatan pastiller ve bağışıklık sistemini güçlendirmek için C vitamini destekleri önerilmektedir.
Viral enfeksiyonlarda ise erişkin ve çocuklara verilen ilaçlar farklılık gösterir ayrıca ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar, bağışıklık sistemini destekleyen vitamin ve mineraller, boğazda oluşan ağrıları ve diğer semptomları rahatlatmak için pastillerverilmektedir.Hastalığın daha agır seyrettiği durumlarda serum takviyesi verilebilmektedir. Özel Ankara Magnet Hastanesi Acil Servisi ile 7/27 hizmet vermektedir.
Bir erişkin ya da çocuk 1 sene boyunca 7 defa ya da 3 sene boyunca her sene düzenli olarak 5 defa bademcik enfeksiyonu geçiyorsa bademcik operasyonu yapılması ön görülmektedir.
Kronik tonsilitin akut atakları ilaç tedavileriyle düzeltilebilmektedir fakat çok sık akut atakları geçirilmesi vücuttaki diğer mekanizmaların bozulmasına sebep olabilmektedir.
Özellikle streptokok bakterisinin yani beta mikrobunun sebep olduğu kronik tonsilit, akut romatizmal ateş denilen kronik başka bir rahatsızlığın ortaya çıkmasına neden olabilir. Akut romatizmal ateş ise kalp ve kalp kapakçığına zarar veren, böbrek yetmezliğine neden olan bir hastalık olduğu görülmektedir . Bütün bu hastalıkları da önleyebilmek için hastanın bademcik ameliyatı olması gerekmektedir.
Genelde çocuklarda görülen ve ateşin sürekli yükseldiği durumlarda nedeni bilinmeyen ateşden dolayı bademcikler alınabilmektedir. Burada yüksek ateşin bademcik kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Bademciklerde bu durumu destekleyen bulgular olmayabilir fakat çocuğa yapılan çeşitli testlerde CRP gibi bazı değerlerin yüksek çıkması bademcikden kaynaklandığı düşünülmesine sebep olmaktadır.
Bademcik enfeksiyonuna bağlı olarak bademciklerde bazen aşırı bir büyüme gözlenmektedir. Bu büyümeden kaynaklı hasta da yutma zorluğu ya da ateş yapmamaktadır fakat hastanın nefes yolunu kapanabilmektedir. Buna öpüşen bademcik denir. Öpüşen bademcik ise erişkin ve çocuk apnesini tetikleyerek , kişinin kaliteli uyku uyuyamaz hasta gelmesi ve horlamaları artmasına sebep olmaktadır. Yine bu durumda bademciklerin alınmalıdır.
SIK SORULAN SORULAR
Tonsilit Bulaşıcı Mıdır?
Tonsilit bulaşıcı bir hastalıktır. Tonsilite sebep olan bakteri ve virüsler havadan damlacık yoluyla bulaş olabilmektedir. Hasta olan kişinin, hapşırma sırasında tükürüğüne maruz kalınması ya da hasta biriyle temas halinde olmak sağlıklı bir insana kolayca bulaş olmasına sebep olur.
Tonsilit Belirtileri Kaç Gün Sürer?
Tonsilit ( bademcik iltihabı) hastalığının belirtileri genellikle 3-4 gün sürer ama bu süre 10 güne kadar da çıkabilmektedir.
Bademcik Neden İltihaplanır?
Bazı virüs ve bakterilerin bademciklere yerleşerek enfeksiyon oluşmasına neden olmalarından dolayı bademcikler iltihaplanmaktadır.
Bademcik Tek Taraflı Şişer Mi?
Bademciğin tek taraflı şişmesi durumu , Adenovirüs ve Epstein -Barr virüslerinin neden olduğu bazı bademcik enfeksiyonlarından meydana gelmektedir. Öpücük hastalığı olarak da bilinen Adenovirüs ve Epstein -Barr sebebi ile tek bir bademciğin şişmesi durumu görülmektedir.
Bademcik Şişmesine Ne İyi Gelir?
- Evde hazırladığımız tuzlu su ile gargara yapmak bademcik iltihabının neden olduğu boğaz ağrısını ve acısını hafifletmeye yardımcı olabilmektedir.
- Pastiller
- Bal ile hazırlanmış ılık bitki çayları
- Buzlu parmak dondurmaları veya buz parçaları
- Hava nemlendiricileri ,solunum yolundaki kurulu engelleyerek ağrı ve acıyı hafifletir.
Bademcik İltihabı Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Bakteriyel bademcik iltihabından dolayı ortaya çıkabilecek durumların önlenmesi için uzman hekim tarafından öngörülen süre boyunca antibiyotik tedavisinin (genellikle 10 gün) kullanılması önemlidir. Verilen tedavi ile bademcik iltihabının belirtileri genellikde 3-4 gün içinde şikayetler azalır.
Boğaz İltihabı İçin Hangi Antibiyotik Kullanılır?
Bademcik iltihabında en sık kullanılan tedavi yöntemi , antibiyotikler, penisilin veya penisilin türevi ilaçlardır.
Boğaz İltihabı Nasıl İyileşir?
- Boğazı nemli tutmak.
- Bol su tüketimi önemlidir.
- Hastalık döneminde çok konuşmamaya, boğazı yorarmamaya dikkat edilmelidir. Dikkat edilmediği takdirde daha çok tahrişe neden olacaktır.
- Alkol ve sigara kullanmamalıyız.
- Kafein içeren içeceklerden uzak durulmalı.
- Et ve tavuk suyu içeren çorbalar , yemekler iyi gelebilir tükeltilmesi faydalıdır.
- Ilık su ile bal karışımı içebilir. Yine bitki çayları iyi gelebilir.
- Tuzlu su ile gargara yapalırsa boğaz yumuşar.
- Pastil kullanarak boğazı yumuşatabilinir.
Çocuğun Boğaz Ağrısına Hangi İlaç İyi Gelir?
Çocuklarda gelişen boğaz ağrılarını hafifletmek için bir bardak ılık suyun içerisine 1 tatlığı kaşığı balı ve 2 tatlı kaşığı limon suyunun karıştırılıp verilmesi çocuğun biraz rahatlasını sağlar. Bunun yanısıra tuzlu su ile yapılan gargara da boğazın rahatlamasını sağlar.
Boğaz İltihabına Ne İyi Gelir İlaç?
Yeterli sıvı alımı: Bol sıvı almak, boğazı nemli tutar, kurumasını önlemek ve böylece ağrıyı, boğazdaki kuruluğu engeller. Tavuk suyuna çorba, ıhlamur, kuşburnu, ekinezya, nane-limon gibi bitki çayları ile boğazınızı yumuşatabilir.
Boğazda Enfeksiyon Nasıl Anlaşılır?
Bununla birlikte hastalarda genel olarak görülen belirtiler şunlardır:
- Boğazda ağrı, hassaslık ve şişlik
- Ses kısılması ve sesde değişiklik
- Ateş ( Yüksek Ateş )
- Baş ağrısı
- Öksürük
- Yutkunmada zorlanma, iştahsızlık
- Burun akıntısı ve burun tıkanıklığı
- Geniz akıntısı
- Kulak ağrısı
- Mide bulantısı ve kusma
- Eklem ve vücudun çeşitli bölgelerinde görülen kas ağrıları
- Deride döküntü
- Yorgunluk , halsizlik
- Gözlerde kızarıklık, yanma hiss
Boğaz Tahrişine Ne İyi Gelir?
Boğaz yanması , tahrişe ve öksürüğe iyi gelen evde uygulanabilecek doğal tedavi yöntemleri şunlardır:
- Tuzlu suyla gargara yapmak.
- Çok sıcak ve soğuk içeceklerden uzak durmak ve ılık olmasına dikkat edilmeli boğaz tahrişini önlemek için.
- Aşırı acı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak gerekli tahrişi önlemek için.
- Nane, papatya, zencefil, ıhlamur gibi bitki çayları tüketmek boğazda ağrı ve yutkunmayı rahatlatır
Boğaz Tahrişi Kaç Gün Sürer?
Viral bir enfeksiyonun neden olduğu boğaz ağrısı ve tahrişi genellikle 5-7 sürer ve tıbbi tedavi gerektirmeyebilir. Fakat soğuk algınlığı ve grip vakalarının yol açtığı boğaz ağrısı bol miktarda sıvı tüketimi ve dinlenme ile ancak hasta şikayetlerini engeller.
Boğazda Ağrı Ve Yanma Neden Olur?
Boğazda ağrı ve yanma hissi hastalığa bağlı gelişen belirtilerdir. Bu nedenle boğaz yanmasına ve ağrıya neden olan virüs ve bakteriyi yani hastalığı tespit etmek uzman hekimce tedavi sürecini yönetmesi açısından önemlidir. Boğazda ağrı ve yanmasına neden olan hastalıklardan bazıları; farenjit, tonsilit, GÖRH (Gastroözofageal Reflü Hastalığı) ve alerjik rinittir.