Fistül tanım olarak iç organların kendi arasında ve ya iç organlar ile vücut yüzeyi arasında gelişen, küçük tünelcikler şeklinde anormal yapılardır. Anal fistülde ise bu durum anal kanal ile cilt arasında oluşan bir kanal olarak ortaya çıkar. Hastalıkla hemen her zaman anal bölgede gelişen bir apseyi takiben başlar. Bu bağlamda anal apselerin daha başlangıç aşaasında etkin bir biçimde tedavi edilmeleri anal fistül gibi tedavisi oldukça zahmetli olan bu hastalığın da gelişimini azaltır.
Anal fistül hastaları sıklıkla makatta sürekli-künt bir ağrı hissi, dışkılama esnasında iltahap veya kan gelmesi, kötü-kokulu akıntı ve kaşıntı hissinden müzdariptirler. Kendiliğinden iyileşmelezler ve cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyarlar.
Anal fistüllerin tanısı, konu hakkına tecrübeli Genel Cerrahi Uzmanları tarafından muayene esnasında konur. Anal Fistül Tiplendirilmesi-Evrelemesi için MR, Endo Anal Ultrasound gibi tetkiklere ihtiyaç duyulmaktadır.
Anal fistüllerin yaklaşık %70’i anal sfinkterler ile sınırlı ilişkisi olan “basit” olarak nitelenen tipdedirler. Ancak unutulmamalıdır ki tedavinin şeklini belirleyecek olan bu tiplendirme mutlaka dikkatle ve görüntüleme yöntemleri kullanılarak yapılmalıdır. Anal Fistüller %30 oranında ise kompleks olup bunların tedavisinde setondan lazer gibi sofistike yöntemlere kadar bir çok alternatif vardır. Tedavide ana amaç büyük abdest tutmayı sağlayan kaslara hasar verilmemesi olmalıdır.
Anal fistül hastalığının tedavisi uzun ve sabır gerektirmesi, bu süreç içerisinde büyük abdest tutmayı sağlayan kaslara hasar verme olasılığı bulunması gibi nedenlerden dolayı bu konuda tecrübeli Genel Cerrahi Uzmanları tarafından güncel yöntemlerle tedavi edilmelidir. Konu ile ilgili bir videoyu sitemizin videolar bölümünden izleyebilirsiniz.
Makatın iç bölümü (Anal kanal) ile cilt arasında, sıklıkla bir enfeksiyon (apse) sonrası gelişen anormal tünellerdir.
Anal fistül anal apsenin kronik formudur. Hastalığın en önemli belirtisi makat bölgesinde oluşan akıntılar ve ağrılardır. Mevcut duruma bu tünelin tıkanması durumu da eklendiğinde apse ortaya çıkabilir ve bu kez şiddetli anal ağrı ve ateş de belirtilere eklenebilir.
İltahabi (İnflamatuar) Bağırsak Hastalıkları: Crohn ve Ülseratif Kolit, bağırsak sistemini tutan aralıklarla aktifleşme ve iyileşme dönmeleri görülen kronik hastalıklardır. Anal fistül özellikle crohn hastaları arasında görülebilmekte ve bazen bu hastalığın ilk belirtisi olarak da ortaya çıkabilmektedir.
Travmatik Yaralanmalar ya da Geçirilmiş Ameliyatlar Sonrası: Anal bölgede oluşan travmalar sonrası yara iyileşme sürecinin doğru yönetilmemesi durumunda anal fistüller ortaya çıkabilir. Bu durum bazen anal fistül dışında yapılan anal bölge cerrahilerinden (hemoroid / anal fissür gibi nedenlerle) sonra da görülebilir.
Seksüel Yolla Bulaşan Hastalıklar: Anal ilişki ile bulaşan hastalıklardan sonra da anal fistül gözlenebilmektedir.
Radyoterapi Sonrası: Aşağı yerleşimli rektum tümörlerinin tedavisinde kullanılan radyoterapilerden sonra da bazen anal fistül görülebilmektedir.
Anal Bölge Yerleşimli Tüberküloz: Anal bölge yerleşimli tüberküloz vakalarında da anal fistül görülebilmektedir.
Anal fistülde tanı, direk bakı yani muayene ile kolaylıkla konabilir. Ancak hastalığın evresini (ne derece ilerlediğini) anlayabilmek için yardımcı görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadır.
Anal fistülün tedavisi cerrahidir. Burada dikkat edilmesi gereken çok fazla cerrahi seçenek içerisinden hasta ve hastalığın o anki evresine uygun ne tip cerrahi uygulamanın önerileceğidir.